Uyku yaşamımızın temel bir öğesidir. Ayrıca uyku, bedenimiz için günlük olarak tekrarlanan bir yenilenme ve tamir sürecidir. Son yıllarda yapılan araştırmalar kaliteli bir uykunun yani düzenli ve kesintisiz bir uyuma ile REM aşaması gibi girilmesi gereken derin uyku aşamalarının gerçekleşmesinin sağlığımız üzerindeki inanılmaz olumlu etkilerini bize gösteriyor. Uyku, sadece günlük yaşam kalitemizi değil uzun dönem sağlıklı kalmamız ve hatta yaşam süremizi bile belirleyen en önemli etmenlerden birisidir.
Diş hekimi ve Ortodonti Uzmanı Doç. Dr. İlhan Metin Dağsuyu, uyku ile ilgili demecine yukarıdaki cümlelerle başladı ve özellikle uyku kalitesi ile dişler ve ağız bölgesi arasındaki ilişkiye dikkat çekti.
Uykuya daldıktan sonra horlamamız, rahatsız bir süreç geçirerek sık sık pozisyon değiştirmemiz ve uyanmamız, yarı uykulu halde nefes alamadığımızı hissetmemiz veya hareket etmek istesek de vücudumuzu hareket ettirememiz gibi belirtilerle kendini gösteren uyku apnesi (uyku durması)’nın en önemli nedenlerinden birisi de özellikle alt çenemizin geride konumlanması veya üst çenemizin darlığıdır.
Alt çenenin konumu, uyku için hayati derecedeönemli olan yutak bölgesinde bir boru formunda olan üst havayolunun genişliğinive hacmini belirler. Alt çenenin çocukluk döneminden itibaren yetersiz gelişimive geride konumlanması havayolu hacmini daraltır. Gün içinde dik duruşumuzabağlı olarak ciddi bir sorunla karşılaşmasak da uyku sırasında dilimiz,boğazımız ve yumuşak damağınızdaki kasların tümü gevşer ve alt çeneningeriliğine bağlı zaten dar olan üst havayolu akımı tamamen veya kısmenkapanabilir. Kısmen kapanıklık horlamaya, tamamen tıkanma belirli sürelervücudumuzun tamamen oksijensiz kalmasına neden olan uyku apnesine neden olur. Bu sürecin her gece tekrarlanması aslında uyku sırasında dinlenmesi gereken kalbimiz akciğerlerimiz ve beynimiz gibi tüm iç organlarımızın aksine daha dayorulmasına, yıpranmasına ve sonuçta erken yaşlanmasına neden olur.
Uyku problemi yaşayan bireylerde çenenin az gelişimine, darlığına ve özellikle geriliğinebağlı olarak, dişlerdeki çapraşıklıklar dikkat çekicidir. Estetik bir problemolmanın ötesinde çapraşıklıklar diş eti rahatsızlıklarına ve buna bağlı kemikkayıplarına yol açar. Daha fazla oksijene ihtiyaç duyulması nedeniyle solunumağızdan yapılır ve normalde uykuda kapalı olması gereken ağızda tükürük akışıbozulur. Dişler ve diyetleri kuru kalır, dişlerde çürük gelişimi hızlanır vediş etlerindeki hastalıklar ilerler. Büyük oranda rahatsız edici bir ağızkokusu ortaya çıkar. Bu bireylerde aşırı diş gıcırdatmaya bağlı olarak dişlerdeciddi aşınmalar görülür ve alt çeneyi kafatasına bağlayan Temporo Mandibuler Eklemde ciddi problemler gelişebilir. Tüm bu problemler ağız sağlığını ve günlükyaşam kalitesini ciddi olarak etkiler.
Dr. Dağsuyu, uyku probleminiz varsa öncelikle bir diş hekiminize veya bir ortodonti uzmanına başvurmanızı öneriyor. Kapsamlı bir muayene ile üç boyutlu iskelet ve havayoluhacmi ölçününe olanak sağlayan oldukca düşük dozlu Dental Tomografiler (CB-CT)ile ilk tanı konabilir. Gerekirse uyku merkezlerinde bir gece geçirmeyigerektiren uyku testi ile (polisomnografi) ile probleminizin boyutu veciddiyeti belirlenir.
Dişler ve çenelerile ilişkili uyku problemi, diş hekiminiz tarafından size özel hazırlanan vealt çeneyi uyku sırasında geçici olarak tutan bir aygıt ile azaltılabilir.Çenelerin özel bir operasyon ile öne doğru konumlandırılması (Ortognatikcerrahi) ise probleminizin kesin olarak çözümünü sağlar.
Bu süreçte çeneeklemine yönelik tedaviler, çapraşıklıkların düzeltilmesi, diş etirahatsızlıklarına müdahale edilmesi ağız sağlığınızı yeniden kazanmanızısağlayacaktır. Bu problem çocukluk döneminden itibaren geliştiği için lütfenbüyüme dönemindeki çocuklarınızın rutin diş ve çene gelişimi muayeneleriniyaptırmayı lütfen ihmal etmeyin!
