Kosova'da AB Hukuk Üstünlüğü Misyonu EULEX bünyesindeki polis aracına ses bombası ile saldırı düzenlendi. Kosova emniyet güçlerine de ateş açıldı. Ülkenin kuzeyindeki Rudare yakınlarında gerçekleşen olayda can kaybı ya da maddi hasar olmadı.
EULEX misyonu, Cumartesi akşamı gerçekleşen saldırıyı kınayan bir açıklama yaptı. Açıklamada, saldırının kabul edilemez olduğu belirtildi, olayın faillerinin adalet karşısına çıkarılması çağrısında bulunuldu.
"Yasadışı barikatları kuranlar, onları hemen kaldırmalıdır"
Konuyla ilgili, ABD ve İngiltere'nin Belgrad ve Piriştine büyükelçiliklerinden açıklama geldi.
Açıklamada, Kosovalı yetkililere karşı gerçekleştirilen saldırıya karıştığından şüphelenilen bir kişinin göz altına alınmasının, Kosovalı yetkililer ile yerel halka yönelik tehdit ve korku salmak ve yolların yasadışı kapatılması için gerekçe olarak kullanıldığı belirtilerek, "Yasadışı barikatları kuranlar, onları hemen kaldırmalıdır. Şiddet ve korkuyla yapılan tüm tehditlere son verilmesini bekliyoruz. EULEX'in ve NATO'nun Kosova Barış Gücü'nün (KFOR) güvenliği ve serbest dolaşımı sağlama yönündeki çabalarını memnuniyetle karşılıyor ve destekliyoruz" ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, durumun yumuşatılması için acil önlemlerin alınması ve provokatif eylemlerden kaçınılması çağrısında bulunuldu.
"Kosova'nın kuzeyindeki durum hakkında derin endişemizi ifade ediyoruz"
İngiltere'nin Priştine ve Belgrad büyükelçilikleri de ortak açıklamalarında, Kosova'nın kuzeyinde yerel Sırplar tarafından kurulan barikatların kaldırılması çağrısında bulundu.
NATO'nun çalışmalarını destekledikleri belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile birlikte, Kosovalı yetkililere yönelik gerçekleştirilen saldırıya karıştığından şüphelenilen bir kişinin gözaltına alınmasının ardından Kosova'nın kuzeyindeki mevcut durum hakkında derin endişemizi ifade ediyoruz. Bu gözaltı, ne yolların yasadışı kapatılması ne de Kosovalı yetkililer ve yerel halka yönelik tehdit ve korkular için bir gerekçe değildir."
Tüm yasadışı engellerin kaldırılması ve şiddetli tehditlere son verilmesinin beklendiği vurgulanan açıklamada, AB aracılığındaki Kosova-Sırbistan diyalogunun, çatışmaların çözüme kavuşması ve ilişkilerin normalleşmesi yönünde anlaşmaya varılması için bir araç olduğu belirtildi.
Artan şiddet olayları sonrasında Kosova'nın kuzeyinde yapılacak olağanüstü yerel seçimler de ertelendi. Seçimlerin Nisan 2023'te yapılacağı açıklandı.
Almanya'dan tepki
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Kosova'daki gerilime ilişkin yaptığı açıklamada, ülkenin kuzeyindeki 4 belediyedeki erken genel seçimlerin ertelenmesi kararıyla Kosova'nın gerginliği azalttığını, Sırbistan'ın ise Kosova topraklarına Sırp güçlerini gönderileceğini duyurması ile bunun tam tersini yaptığını ifade etti.
Sırbistan'ın bu söyleminin kabul edilir olmadığını söyleyen Baerbock, EULEX'e yönelik gerçekleştirilen saldırının kabul edilemez olduğunun altını çizdi.
Kosova Başbakanı: Sırbistan savaşla tehdit ediyor
Kosova Başbakanı Albin Kurti ise Kosova Güvenlik Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Kosova'daki savaşın sona ermesinden 23 yıl sonra Sırbistan'ın tekrar savaşla ve orduyu tekrar Kosova topraklarına geri getirmekle tehdit ettiğini belirtti.
Kurti, KFOR'a ülkenin kuzeyinde serbest dolaşımın garanti alması çağrısında bulundu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic: En zor gece önümüzde
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, "Savaş hazırlığını artırmak için herhangi bir emir vermeden önce, barışı korumak için elimizden geleni yapacağız." dedi.
Vucic, Sırbistan Milli Güvenlik Konseyi ile Belgrad'da bir araya geldiği toplantı sonrası, Sırbistan Radyo Televizyonuna açıklamada bulundu.
Kosova'nın kuzeyindeki durumun "oldukça zor" olduğuna işaret eden Vucic, "Sahada bir milletin beka mücadelesi var. Kosova'nın kuzeyinde 'Sırp sorununun' sonuçlandırılması amaçlanıyor ve buna Priştine ve uluslararası toplumun bir kısmı da katılıyor. Kosova polisinin kuzeyde bulunmaya hakkı yok." diye konuştu.
Vucic, "Arnavutları ve Sırpları barışı korumaya çağırmak önemli. Sırpları sakin olmaya, provokasyonlara gelmemeye çağırıyorum. (Avrupa Birliği Hukukun Üstünlüğü Misyonu) EULEX ve (NATO'nun Kosova Barış Gücü) KFOR'a yönelik saldılar olmamalıdır." dedi.
"Bizim görevimiz barış çağrısı yapmak"
Bugünün, Cumhurbaşkanlığı görevini üstlendiği günden beri kendisi için "en zor gün" olduğunu kaydeden Vucic, "Muhtemelen en zor gece de önümüzde, bizim görevimiz barış çağrısı yapmak." ifadesini kullandı.
Vucic şöyle devam etti:
"Kosova'daki Sırplar için zor bir gece, onlarla olmak benim görevim. KFOR ve Avrupa'dan göstericilere karşı şiddet uygulamayacaklarına dair güvence aldık, onlarla görüşmelere devam edeceğiz. Vatanımızı korumak için gerekli önemleri aldık. En önemli emirleri verdim ve Milli Güvenlik Konseyi bunları kabul etti. Polis ve askerlerimizle gurur duyuyorum. Savaş hazırlığını artırmak için herhangi bir emir vermeden önce, barışı korumak için elimizden geleni yapacağız."
Kosova'nın kuzeyinde kurulan barikatlara değinen Vucic, "Hiçbir Arnavut'un hareketi kısıtlanmıyor. Arnavutların hiçbiri o yollardan geçmiyor. Bu, o insanların, tutuklanmalara, şiddete, kötü muameleye ve Brüksel Anlaşması'nın yerine getirilmemesine karşı protestolarının ifadesidir." değerlendirmesinde bulundu.
İlişkiler neden gerildi?
Sırp nüfusun yoğun yaşadığı Kosova'nın kuzeyindeki 4 belediyede 18 Aralık'ta yapılması planlanan erken genel seçim öncesi iki ülke, bir kez daha karşı karşıya geldi.
Kosova'nın, seçim öncesi bölgedeki güvenliği sağlamak amacıyla ülkenin kuzeyindeki Sırp nüfuslu bölgelerde güvenlik güçlerinin mevcudiyetini artırması ise iki ülkenin karşılıklı gerilmesine neden oldu.
Kuzeyde yaşanan olayların ardından Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, erken yerel seçimlerin Nisan 2023'e ertelendiğini duyurdu ancak bu karar bölgedeki gerginliği düşürmedi.
Kosova Polisinin, eski Sırp mensubu Dejan Pantic'i gözaltına alınmasının ardından Kosovalı Sırplar ülkenin kuzeyine barikatlar kurarken, EULEX gece devriyesi sırasında saldırıya uğradığını savundu.
Sırbistan Hükümeti Kosova Ofisi Direktörü Petar Petkovic ise Kosova Başbakanı Albin Kurti'nin Kosova Özel Polis Birliği'nin (ROSU) Gazivode'ye girerek Sırbistan bayraklarını yırttığını iddia etti.
Avrupa Birliği (AB), NATO ve ABD Kosova'nın kuzeyindeki gerginliğin düşürülmesi çağrısında bulunurken, Kosova ve Sırbistan tarafından ciddi açıklamalar gelmeye devam ediyor.
Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.
Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol bulmaya çalışıyor.
