Türkiye’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinde bulunduğu fay hattı Doğu Akdeniz’deki “Kıbrıs Yayı”nı etkileyebilir mi? Kıbrıs’ı etkileyecek olası bir büyük depremden en çok hangi kentler etkilenir? Jeoloji uzmanı Prof. Dr. Salih Saner Kıbrıs Raporu’na değerlendirdi.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük deprem Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu bölgesi ile Suriye’nin Kuzeyinde etkili oldu. Deprem Kıbrıs’ta da birçok kente hissedildi.
Depremlerin meydana geldiği Doğu Anadolu Fay Hattı Hatay üzerinde iki yöne ayrılıyor. Fay hattının güney uzantısı Afrika ve Arap levhalarını birbirinden ayıran Ölü Deniz Transform Fayı‘na kadar ulaşırken, güney batı kolu ise Hatay üzerinden Doğu Akdeniz’e çıkarak Kıbrıs Yayı‘na kadar uzanıyor.
Tarihte bir çok kez büyük depremler üretmiş olan bu fay sistem “Kıbrıs Yayı” olarak adlandırılan ve Kıbrıs adasının güney açıklarında yarım daire şeklini çizen fay hattını etkileyebilir mi?
Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ) Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Öğretim Üyesi Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Salih Saner konuya ilişkin olarak Kıbrıs Raporu’nun sorularını yanıtladı.
“Depreme Hazırlıklı Olmak İlk Öncelik”
Depremlerin her yerde ve her zaman olabileceğine dikkat çekerek sözlerine başlayan Saner, Kıbrıs’ın deprem haritasına bakıldığında adada büyük depremlerin genellikle güney ve güney batı sahillerinde etkili olduğunu belirtti:
“Depremler hep vardı ve var olmaya da devam edecek. Ne zaman olacağını kestiremeyiz. Kuzey Kıbrıs birinci derecede deprem kuşağında değildir ancak bütün binalarımızı depreme dayanıklı olarak inşa etmeliyiz.”
“Kuzey’de Büyük Deprem Riski Yok”
“Deprem haritasına baktığımızda Kuzey Kıbrıs’ta büyük deprem olmadığı görülür.
Beşparmak’ların güneyinden geçen Değirmenlik fayı ile Lefkoşa’nın merkezine uzanan Dardere (Ovgos) fayı aktif durumda olmayan köksüz faylardır, kabuğa kadar gitmezler. Dolayısıyla büyük deprem üretme riski yoktur.”
“Alüvyon Zemin Üzerindeki Kentlere Dikkat Edilmeli”
“Kahramanmaraş’taki deprem Lefkoşa, Gazimağusa ve Güzelyurt’ta hissedilirken, Girne bu şehirlere oranla nispeten daha az sarsıldı. Bunun nedeni Girne bölgesi ve kuzey sahilinin sağlam bir zemin (kireç taşı) üzerinde bulunmasıdır.
Lefkoşa, Gazimağusa ve Güzelyurt ise genellikle alüvyon toprak zemin üzerindedir. Alüvyon toprak, deprem dalgalarını yükselterek daha büyük sarsıntılara neden oluyor. Bu nedenle Kahramanmaraş merkezli depremler bu şehirlerimizde önemli ölçüde hissedilmiştir. Dolayısıyla bu kentlerde çok katlı yapılaşma konusu yeniden değerlendirilmelidir.”
“Kıbrıs’ın Güney Sahilleri Riskli”
“Afrika kıtası Limasol’un 50-60 km güneyinde Trodos Dağları’nın altına dalıyor. Belli derinliklerde zaman zaman kırılarak deprem oluşturuyor. Bu depremler Baf ve Limasol’da etkili olmuştur.
Baf açıklarında doğrultu atımlı fay hattı olması nedeniyle zaman zaman deprem oluşturuyor. Bu deprem adanın kuzeyine epey mesafelidir.”
“Kıbrıs’ta Deprem Olacak” İddiası
Rum Sismoloji Uzmanı Kiriakos Solomis’in Kahramanmaraş’ta meydan gelen depremlerin ardından 6 ay içinde Kıbrıs’ta da büyüklüğü 6.5’i geçmeyecek depremlerin yaşanabileceği konusunda yaptığı açıklamayı değerlendiren Saner, şunları söyledi:
“Depremin ne zaman olacağını günümüzdeki teknoloji ile söyleyebilmek mümkün değildir. Kahramanmaraş depremine bağlı doğrudan bir deprem tehlikesi söz konusu değildir. Bu bölgede başka depremler de olabilir.”
