Rum Bakanlar Kurulu'nun, Güney Kıbrıs ve Yunanistan arasında deniz altından döşenecek kablolarla elektrik bağlantısı yapılmasını öngören Great Sea Interconnector (GSI) projesi konusunda, Yunan hükümeti, Avrupa Komisyonu ve Yunanistan Bağımsız Elektrik İletim Operatörü'yle (ADMİE) yapılan uzun istişarelerin ardından elektrik bağlantısıyla ilgili düzenleyici çerçevede belirli kararlar alınmasını dün onayladığı haber verildi.
Rum gazeteleri konuya manşetlerinden yer verirken Fileleftheros gazetesi “Kablo Ortaya Çıkıyor- Bakanlar Kurulu Büyük Kararı Aldı” başlıklı haberinde, değişikliklerin bugün veya yarın Enerji Düzenleme Kurulu (RAEK) tarafından düzenleyici kararlara dahil edileceğini yazdı.
Gazete iki tarafın, projenin maliyetinin 1,94 milyar euroyu geçmesi halinde, iki ülke tüketicilerinin ortaya çıkacak ek maliyeti bu süre için geçerli olan yüzde 63-37 oranında değil de yüzde 50-50 oranında ödemelerine dair kararının tebliğ edilmesinin dün ortaya çıkan en önemli gelişme olduğuna işaret etti.
Devletin ADMİE’ye 2029 yılına kadar yılda 25 milyon euro ödeyeceği de belirtilen haberde, Rum kesiminin Great Sea Interconnector şirketine katılımına dair ikinci büyük kararın ise yıl sonuna kaldığı ifade edildi.
Politis gazetesi de geniş yer verdiği haberinde Bakanlar Kurulu'nun dün aldığı kararla projeyle ilgili düzenleyici konuları çözdüğünü ve projesinin inşasının önündeki engellerin kaldırılmasına izin verdiğini yazdı.
Gazete bakanlar kurulunun, GSI projesinin 5 yıllığına 125 milyon Euro’luk bir meblağla ekonomik olarak desteklenmesiyle ilgili olarak Enerji Bakanlığının önerisini onaylamasıyla, projenin hayata geçirilmesi konusunda önemli bir adım attığını da kaydetti.
Alınan kararların Atina’ya iletildiğini ve bunların değerlendirildiğini yazan gazete, konunun tamamının Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’in yarın sabah Atina’da bir araya geleceği Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’le görüşmesinde ele alınacak esas konu olacağını belirtti.
Gazete geçen salı günü Yunanistan Enerji Bakanı Theodoros Skilakakis’in de katılımıyla Rum Başkanlık Sarayı'nda yapılan toplantıda şekillendiği üzere, proje konusunda Yunanistan ile Güney Kıbrıs arasındaki anlaşmanın diğer üç noktasıyla ilgili resmi açıklamalar yapılmamış olmasına rağmen bunlardan ikisinin ele alındığını da belirtti.
Haberde bu konulardan birinin yatırımcılara getiri artışı şeklinde (17 aylığına yüzde 8,3 WACC); diğerinin ise jeopolitik riskin yüzde 63-37 olarak değil yüzde 50-50 olarak paylaştırılması olduğu ifade edildi.
Dördüncü noktayla ilgili olarak ise Bakanlar Kurulu'nun, Rum Yönetiminin projeye 100 milyon euroluk bir rakamla yatırım ortağı olarak katılması konusunda karar almadığını kaydeden gazete, geçen şubat ayında alınan ilgili siyasi kararın geçerliliğini sürdürdüğünü ifade etti.
Projenin finansmanı konusunda ise Rum Yönetiminin Abu Dhabi’deki bir ulusal enerji şirketiyle (TAQA) ve ABD’deki bir yatırım fonuyla yoğun istişareler içinde olduğunu yazan gazete, TAQA şirketinin konuya müdahil olmasının Rum kesimi tarafından kararlar alınmasını kolaylaştırdığını ifade etti.
Haberde RAEK tarafından, inşa aşamasında proje için gelirlerin varlığı ve yatırımcılar-finansörlere daha fazla getiri sağlanması konusunda düzenleyici kararlar verilmesinin projenin hayata geçirilmesini üstelenen ADMİE’nin projenin finansmanını kapatması için hamlelerde bulunması açısından bu aşamada yeterli olduğuna da işaret edildi.
Yapılan istişareler esnasında Rum Yönetiminin kabloyu inşa eden Nexans şirketiyle olan sözleşmeyi ve voltaj dönüştürme istasyonlarını inşa edecek Siemens şirketiyle ön anlaşmanın unsurlarını teslim aldığını yazan gazete, maliyet-fayda analizi çalışmasının ise Avrupa Yatırım Bankası'na gönderildiğini ve bunun incelenmekte olduğunu belirtti.
Gazete, Rum hükümet kaynaklarına dayanarak Bakanlar Kurulu'nun aldığı kararlardan, inşaat döneminde maliyetin Yunanistan için yüzde 37 Güney Kıbrıs için de yüzde 63, bağlantının faaliyete geçtiği dönemde ise yüzde 50-50 olarak bölündüğünün ortaya çıktığını da ifade etti.
Jeopolitik risk konusunda ise bunun yüzde 50-50 olarak bölüştürüldüğü ve bu kararın iki ülkenin enerji düzenleme kurullarına bildirileceği de belirtildi.
Hükümet tarafından karar alınmasının ardından, hükümetten olumlu bir hava yayıldığının görüldüğünü de yazan gazete, Enerji Bakanı Yorgos Papanastasiyu’nun yaptığı açıklamada yalnızca 125 milyon euroluk ekonomik destek konusuna atıfta bulunduğunu belirtti.
Açıklamasında projenin Rum kesiminin enerji konusundaki izolasyonunun ortadan kalkmasına yardımcı olacağını ifade eden Papanastasiyu, çünkü bunun Rum kesiminin ulusal elektrik sistemini ilgili Avrupa sistemlerine bağlayacağını ve ülkenin enerji güvenliğini de artırtacağını kaydetti.
Devletin projenin yürütülmesini üstlenen ADMİE’ye ödeyeceği yıllık 25 milyon euro konusunda ise Papanastasiyu, bu paranın devlete ait sabit bir fondan karşılanacağını ve 25 milyon euroluk ilk taksitin ek bütçeye dahil edileceğini söyledi.
Papanastasiyu ilk ödemenin 2025 yılında olmasına rağmen, hükümetin bu harcamayı şeffaflık ve siyasi partilerin taahhüdü açısından meclisten geçirmek istediğini sözlerine ekledi.
Haber Haravgi’de “Bakanlar Kurulu'ndan 5 Yıllık Taksitle 125 Milyon Euro’ya Yeşil Işık”, Alithia’da ise “Tüketiciler Değil Vergi Mükellefleri” başlığıyla yer aldı.