Deprem esnasında yapılan hatalar yaralanmalara, istenmeyen kayıplara yol açmaktadır. Dünyanın farklı bölgelerinde yaşanılan depremler, acı kayıplar bu gerçeklerin gün yüzüne çıkmasını sağlamıştır. Depremlerde can ve mal kaybını en aza indirmek için kişilerin kendilerini koruyabileceği birtakım önlemler vardır. Deprem yönetmeliğine uygun binaların inşa edilmesi, deprem çantası hazırlamak gibi önlemlerin yanı sıra deprem öncesi, deprem anı ve sonrasında da yapılması gerekenleri bilmek hayati önem taşıyor. Peki, bu önlemler ve deprem sırasında yapılması gerekenler nelerdir?
Deprem Öncesinde Yapılması Gerekenler
Deprem haritasına bakıldığında Türkiye ve Kıbrıs, depremin yok sayılamayacak bir ülke olduğu gerçeğini ne yazık ki gözler önüne seriyor. Dünyanın farklı noktalarında yaşanan depremler, olası bir riski görmezden gelmemenin önemini vurguluyor. Dolayısıyla deprem öncesi hepimizin yapabileceği bazı şeyler bulunuyor. Bunlar arasında;
- Sağlam, güvenli, deprem yönetmeliğine uygun bir şekilde hazırlanmış konutları tercih etmelisiniz. Eğer bulunduğunuz konutun güvenilir olup, olmadığı ile ilgili bir bilgiye sahip değilseniz vakit kaybetmeden uzman görüşüne başvurmalısınız. Yaşadığınız binanın depreme ne kadar dayanıklı olduğunu anlamak için uzmanlara testler yaptırmalı, gerekliyse binanın dayanıklılığını artırmalısınız.
- Yaşadığınız yer ile ilgili teknik bilgileri apartman sakinlerinden, mahalle sakinlerinden değil de yetkili kişilerden almaya dikkat edin.
- Deprem esnasında nasıl hareket edeceğiniz ile ilgili aile bireyleri ile konuşun. Yani kendiniz için acil durum planı oluşturmaya özen gösterin.
- Her oda için üzerinize bir şeyin düşmeyeceği sağlam bir yer belirleyin. Ayrıca evinizdeki mobilyalar depremin etkisiyle hareket edebilir ve üzerinize devrilebilir. Bu nedenle kitaplık, beyaz eşya gibi eşyalarınızı sabitlemelisiniz.
- Çök, kapan, tutun olarak bilinen; yere yatma, başını koruma ve bir şeye tutunma pozisyonunu öğrenin ve çocuklarınıza öğretin. Olası bir deprem anında mutlaka uygulayın.
- Deprem riskine karşı mobilyalarınızı nasıl konumlandırdığınız da önemlidir. Deprem sırasında dışarıya çıkarken sizi yavaşlatacak, engel oluşturabilecek mobilyaları daha uygun bir yere yerleştirmelisiniz.
- Deprem ihtimaline karşı kullanabileceğiniz el feneri, radyo ve yedek pilleri, ilk yardım çantası ve gerekli ilaçlarınızı ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun. Yani deprem çantası hazırlayın.
- Ve tabii ki oluşabilecek mal kayıplarını önlemek için deprem sigortası ve konut sigortası yaptırmayı ihmal etmemelisiniz.
- Deprem anında dolap kapılarının açılması nedeniyle dolap içerisinde bulunan eşyalar güvenliğinizi tehdit eder. Dolayısıyla dolaplarda çocuk kilitleri kullanarak önleminizi alabilirsiniz.
Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler
- Deprem anında sakin olup, paniğe kapılmamak ilk dikkat edilmesi gereken başlıklar arasında yer alıyor. Panik hali ile yapılan herhangi bir eylem kötü bir sonuca yol açabilir. Dolayısıyla mümkün oldukça sakinliği korumaya çalışmalıyız.
- Deprem anında kişiler ilk olarak kapıya cama ya da balkona yönelmektedir. Oysaki bu kesinlikle yapılmaması gereken bir şey. Cam, balkon ve merdivenlerden uzak durarak, uygun bir alanda çök, kapan, tutun pozisyonunu almak gerekiyor. Ayrıca deprem sırasında ve sonrasında asansörleri de kullanmamalısınız.
- Dolap, raf gibi düşme ihtimali olan mobilya eşyalardan uzak durmalısınız.
- Büyük bir deprem sırasında evden çıkmaya çabalamak olayların, yaralanmaların asıl nedenidir. Bu nedenle hemen korunaklı bir yere geçmeli ve hayat üçgeni oluşturmalısınız. Deprem esnasında sandalyelerle desteklenmiş masa altına, ağır bir koltuk gibi alanların yanına geçip dizlerinizi göğsünüze doğru çekmeli ve çömelerek hayat üçgeni oluşturmalısınız.
- Deprem sırasında elektriklerin kesilebileceğinin ve etrafınızdaki alarmların çalabileceğinin farkında olmalısınız. Dolayısıyla sakin olmaya, panik yapmamaya çalışmalısınız.
- Eğer dışarıdaysanız güvenli bir yerde olduğunuzdan emin olmalısınız. Etrafınızdaki binalardan, camlı alanlardan, elektrik direklerinden, ağaçlardan, köprülerden, üst geçitlerden, tünellerden uzak durmalısınız.
Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler
- Deprem sonrasında yaşanılabilecek artçı deprem durumuna karşı yaşadığınız konutlara kesinlikle geri dönüş yapmayın. Bu süreçte etrafı açık olan, geniş alanlarda bulunmaya dikkat dikkat etmelisiniz.
- Deprem esnasında oluşabilecek zararların önüne geçebilmek için su, elektrik, doğal gaz tesisatlarını kapatmalı ve yanıcı ürünlerden uzak durmalısınız.
- Eğer bulunduğunuz konutta herhangi bir hasar yoksa deprem çantanızı ya da mevsime uygun giysinizi yanınıza alarak evden çıkınız.
- Yapılan hatalardan biri asansör kullanımı. Elektrik kesintilerinin olabileceğini göz önünde bulundurarak binadan çıkarken asansör kullanmayın.
- Depremden sonra eşyanızı almak için hasar gören yapılara girmemelisiniz. Çünkü bu yapılar oldukça riskli ve her an yıkılma tehlikesine sahiptir.
- Deprem sonrası yayılan yanlış bilgiler panik durumunu artırır. Dolayısıyla resmi kurumlardan gelen açıklamalara itibar gösterin. Farklı platformlarda yayılan, doğruluğu belli olmayan içerikleri dikkate almayın.
- Kapalı alanları terk ettikten sonra belirlenen toplanma alanlarına gidin.
- Depremden dolayı yaralanan biri varsa ilk yardım uygulamalı (eğitiminiz varsa) ve ambulansı çağırmalısınız.
- Enkaz ve yıkıntıların olduğu cadde ve sokaklardan uzak durmalısınız.
- Arama kurtarma ekiplerinin işini zorlaştırmadan, profesyonelce çalışmalarına destek olun.