Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Diş Hekimliği Fakültesi Dekan Yardımcısı Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Tüzmen 25 Nisan Dünya DNA Günü ile ilgili açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Tüzmen yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“25 Nisan: DNA Günü”
“25 Nisan bilim camiası tarafından her yıl “Dünya DNA Günü” olarak kutlanmaktadır. Tarihin en önemli keşiflerden biri olarak kabul edilen DNA molekülünün bulunması ve çift sarmallı yapısının gösterilmesiyle birlikte genetik başta olmak üzere birçok yaşam bilimleri alanında büyük gelişmeler kaydedilmiştir. İlk kez 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde kutlanmaya başlanan Dünya DNA Günü, her yıl dünyanın çeşitli yerlerinde bilgilendirici ve farkındalık yaratıcı etkinlikler düzenlenerek kutlanmaktadır. Bu özel günde yapılan etkinliklerin amacı genom araştırmalarındaki son gelişmeleri aktararak toplumu bilgilendirme ve bu gelişmelerin insan hayatındaki önemini anlatmaktır. 25 Nisan aynı zamanda DNA yapısını ortaya koyan James Watson, Francis Crick, Maurice Wilkins, Rosalind Franklin gibi bilim insanlarının 1953’de Nature dergisinde yayımladıkları bilimsel makalenin de yayımlanma tarihidir. Bu vesileyle her yıl 25 Nisan DNA Günü’nde eğitimciler ve genel halk bir araya gelmektedir.
Amerika Ulusal İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü bilim kuruluşlarını her yıl Ocak'tan Mayıs'a kadar DNA Günü kutlama etkinlikleri için ev sahipliği yapmaya teşvik etmektedir.”
“DNA Nedir?”
“Deoksiribonükleik asit (kısaltılmış DNA), bir organizmanın gelişimi ve işleyişi için genetik bilgi taşıyan moleküldür. DNA, çift sarmal olarak bilinen bir şekil olan bükülmüş bir merdiveni andırır şekilde birbirinin etrafında dolanan iki bağlantılı iplikten yapılmıştır. Bu bağlamda DNA, protein sentezi için genetik bilgi ve talimatlar içeren organik bir kimyasaldır. DNA, organizmaların canlılık işlevleri ve biyolojik gelişimleri için gerekli olan genetik talimatları sağlayan bir moleküldür. Ayrıca DNA, genetik biliminin ve kalıtımın temel molekülüdür. Bu nedenle genetik incelemeler bireylerin hastalıklara yatkınlıklarını, ilaçlara karşı geliştirilecek yanıt ve kişiye fayda sağlanması gibi çoğu noktada önemli rol oynamaktadır. DNA araştırmaları ile birlikte tıp, adli tıp, eczacılık, üreme biyolojisi, tarım gibi alanlarda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Günümüzde DNA dizilimini ortaya çıkaran teknolojiler ve DNA testleri, DNA yapısının keşfi ve İnsan Genom Projesinin tamamlanmasıyla mümkün olmuştur.”
“İnsan Genom Projesi ve Önemi”
Bu yıl 25 Nisan Dünya DNA Günü ile hem İnsan Genomu Projesi'nin tamamlanmasının 20. yıl dönümü (2003) hem de DNA çift sarmalının keşfinin 70. yıl dönümü kutlanacaktır. Uluslararası bir araştırma grubu tarafından organizmanın tüm DNA dizilimini (genom olarak da bilinir) ortaya koymak ve kapsamlı bir şekilde incelemek için 1990 yılında İnsan Genom Projesi başlatılmıştır. 2003 yılında İnsan Genom Projesi’nin sonuna gelinmiştir. İnsan Genomu Projesi'nin devrim niteliğindeki başarısı ile insan genomunun ilk dizilimi oluşmuş ve böylece insan biyolojisi çalışmalarını hızlandıran ve tıp uygulamalarını geliştiren temel bilgiler sağlamıştır. Bu bilgiler ışığında günümüzde kalıtsal hastalıkların tayini, prenatal (anne karnındaki bebekte) tanı, aile köken analizleri, hastalıkların moleküler seviyede incelenebilmesi ve gereken tedavinin kişiye özgü tasarlanabilmesi gibi biyomedikal alanda önemli katkılar sağlamıştır. Dünya DNA günü etkinlikleriyle genetik biliminin önemini geniş kitlelere yaymak hedeflenmektedir. Gün geçtikçe daha da önem kazanan genetik alanındaki çalışmalar insan yaşam kalitesini artırmaya yönelik buluşlara sebep olmaktadır ve olmaya devam edecektir.”
